Ardahan Valisi Hayrettin Çiçek, SABAH’a konuştu: 7,5 milyar liralık kayba neşter…

Ardahan Valiliği 7 buçuk milyar liralık bir kayba neşter vurdu

Ardahan Valisi Hayrettin Çiçek, Ardahan ‘ın kalkınmasına yönelik başlatmış olduğu ‘Kalkınma Eylem Planı ‘ çerçevesinde her yıl kısır kalan damızlık ineklerin  ve buzağı ölümlerinin ilin ekonomisine kaybının önüne geçmek için çalışma başlatı. Bu kaybın yaklaşık 7 buçuk milyar lira olduğu tespit edildi ve çözümler geliştirildi.

Mehmet Avşar / SABAH

Bu sene Ardahan Valiliği tarafından  ilin canlı sanayisi durumundaki hayvancılığın gelişmesi için ‘Kalkınma Eylem Planı’ geliştirildi. Bu plana göre sorunlar bizzat yerinde incelendi.  İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından anket çalışması yapılarak 1190 işletme sahiplerine 50’ye yakın soru  içeren bir anket çalışması bizzat işletmeler ziyaret edilerek yüz yüze görüşme sağlandı. Ortaya çıkan sonuca göre valilik eylem planı hazırladı.  Bunun en önemli ayağını oluşturan buzağı ölümleri ve kısır kalan inekler için son teknoloji aşılar devreye sokuldu. Böylece yaklaşık yılda 7 buçuk milyon liralık bir kaybın önüne geçildi.   Bu önemli detayı araştırıp ortaya çıkaran Ardahan Valiliğin bu çalışmaları üreticiler tarafından büyük taktirle karşılandı.

Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi ve Ardahan  Üniversitesi öğretim üyelerinden de destek alınarak  hayata geçirilen eylem planını SABAH’a anlatan Vali Hayrettin Çiçek,”Ardahan ‘ın göç sorununa çözüm bulmak için sorunları yerinde tespit ettik. Kars  Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi  ve Ardahan Üniversitesi’nin kıymetli akademisyenleriyle birlikte bir anket çalışması yaptık, bu anket çalışmasında özellikle hayvancılığı biraz merkeze alarak işletmelerimizin il genelinde ve köylerimizde üreticilerimizin , yetiştiricilerimizin alışkanlıklarını, eğilimlerini ,uygulamalarını
ortaya koymak için anket çalışması yaptırdık. Üreticilerimizden
aldığımız cevapları tekrar akademik birimlerimizle birlikte yoğurduk,  ortaya çıkan sonuca göre çözümler geliştirdik. Dolayısıyla şu anda Ardahan ilimizin hayvancılıkla ilgili özellikle  üretici alışkanlıkları ve yanlış uygulamalardan kaynaklı ne tarz  sorunlar yaşandığını çok daha net gördük.

Daha önce böyle bir çalışma hiç yapılmadığı için orada sorulara verilen cevaplarda çok ciddi veriler oluştu , hal böyle olunca bu verilerden yola çıkılarak proje fikirlerimizi bu verilerin üzerine inşa ettik ve bundan sonra hem eğitim çalışmalarımızı hem de proje tasarımlarımızı anket çalışması sonucundaki verileri baz alarak hayata geçirmeye çalıştık.

MODERN HAYVAN BARINAKLARI  TEŞVİK EDİLECEK

Başta Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAP) olmak üzere hayvan barınaklarının standartlara uygun olarak yapılması için ciddi destekler verdiğini hatırlatan Vali Çiçek, sözlerine şöyle devam etti;

“Bir başka önemli konu ise hayvan barınaklarımız özellikle olması gerektiği şekilde değil , bu barınakların yapısındaki eksikliklerin giderilmesi ile alakalı yine farklı düşünceler ortaya çıktı. bunlarla ilgili eylem planımızda  belirledik ve bunun için çözüm üretik .  Devletimizin bu konuda çok fazla hibe ve destekleri var. Bizde valilik olarak yetiştiricilerimize desteklerimizi sunuyoruz.

BUZAĞI ÖLÜMLERİNİ AZALTACAK PROJELER

Vali Hayrettin Çiçek sözlerine şöyle devam etti;
“Yaptığımız anket çalışmalarında önümüze çıkan  sonuç, ciddi anlamda bir kaybımızın olduğu ortaya çıktı. Buradaki rakamlarla ilgili toplam 301 bin büyükbaş hayvanımız var, bu 301 bin büyükbaş hayvanımızdan boğa altı inek sayısı yani 19 ay ve üzerinde yaşlı olan ineklerimizin sayısı 187 bin civarında fakat 2023 yılı içerisinde doğan buza sayımız 84 bin 584  adet,  bizim resmi veteriner hekimlerimizin küpe taktıkları ve sistemde  kayıt altına aldıkları resmi rakam  böyle olunca geriye kalan 103.000 hayvanımızızın aslında gebe kalması gerekirken veya doğum yapması gerekirken doğum yapmadıkları ortaya çıkmış oldu. Çalışmamızın neticesinde 103 bin hayvanımızın doğum yapmadığı ortaya çıktı. Bu ineklerimiz neden doğum yapmadı? doğum yapma potansiyeline sahip olmasına rağmen neden doğum yapmadı ?  Ortaya çıkan alt başlıklarda kısırlık sorunlarımız var, bunun dışında gebe kalan hayvanların  da düşük durumları söz konusu, doğum yapmalarına rağmen buzağı doğduktan sonra özellikle aşırı ishallere bağlı başlayan ve sonrasında ölümle sonuçlanan buzağı ölümlerinin de çok ciddi bir rakam olarak karşımıza çıktığını gördük ve özellikle bu rakam 10.300 civarında yani biz aslında ortalama her yıl 10.300 buzamızı kurtarabilecekken kurtaramıyoruz, kurtarmadık bundan sonraki eylem planımızı biraz buna yoğunlaştıracağız. 10.300 buzamızı ne kadar sayıda kurtarabilirsek ne kadar yüksek oranda bunları yaşamasını sağlayıp becerebilirsek, başarabilirsek o anlamda kendimizi başarılı hissedeceğiz, dolayısıyla Ardahan ekonomisine de hayvancılık anlamında çok ciddi bir katkı sağlamış olacağız.


Bu rakamı yaklaşık olarak hesapladığımızda aslında hedef olarak koyduğumuzda buzağı kayıtlarından kaynaklı bizim zararımız 226 milyon civarında yani 10 bin buzağıyı kaybetmemizin Ardahan ekonomisindeki karşılığı 226 milyon Türk Lirası. Bu yılda kısır kalan ineklerin oluşturduğu kaybıda hesaba kattığımızda yılık kayıp yaklaşık 7 buçuk milyar lira, bu ciddi bir rakam bunu engellememiz halinde üreticilerimiz daha fazla gelir elde edebileceklerini düşünürsek gayrisafi hasıla oranını da aslında kendiliğinden arttırmış olacağız.  Böylece Ardahan ekonomisi hızla büyüyecek.

Buzağı ölümlerini önleme projemiz kapsamında bir kaynak elde ettik bu kaynakla birlikte doğum öncesinde gebe olan anne hayvanlarımıza aşı uygulaması şu anda yapıyoruz.

Buradaki amaç doğum sonrasında yaşanabilecek buzağı ishallerine bağlı ölümleri anne karnından başlayan süreçten itibaren engellemek, doğduklarında  ise bağışıklık sistemi sıfır olarak doğan buzalarımızı anne sütünden gelen immün güçlendiricilerini devreye sokmak kaydıyla güçlenmelerini sağlayıp ölümlerine neden olan Bovine Viral , koronavirüs ,rota virüs gibi hastalık etmenleri ile daha güçlü mücadele etmelerini sağlayıp belki hastalanabilirler ama ölümle sonuçlanan bu alışılmış durumu tersine çevirmek için bir çalışma yürütüyoruz. “ dedi.




bu noktada da Sayın Valimiz Hayrettin Çiçek le Sebemi aştı uygulamamız zaten yakın bir zamanda startını birlikte verdik veteriner hekimlerimiz şu anda bu anlamda sahada ciddi bir çalışma yapıyorlar hayvanlarımızdan kan numuneleri aldık laboratuvara gönderdik aşı uygulaması öncesinde aşı uygulamasını yapıyoruz sonrasında doğumdan sonra tekrar doğan buzalardan da numuneleri alacağız ve aslında sağda yaptığımız aşı çalışmasının bu lara ne derece etkili olup olmadığını bilimsel verilerle nihai raporunda yapılacak şekilde aslında belirlemiş olacağız böylece kaç aşı yaptık kaç tane buzayı bu vesileyle kurtardık elimizde nette bir veri elde etmiş olacağız bu anlamda Bakanlığımıza da Bakanlığımızın talebi de zaten bu doğrultuda sahada yapacağımız bu çalışmaların en sonunda nihai raporunu Bakanlığımıza sunarak mevcuttaki durumumuzu bu çalışma vesilesiyle nasıl iyileştirdiğimizde bilimsel verilerle ve raporlarla kendilerine arz ettiğimizde önümüzdeki yıllar için bu pilot uygulamayı belki bölgemizde özellikle sınır illeri olarak nitelendirdiğimiz Ardahan da içinde olduğu bölgemizdeki illerde çalışmayı yaygınlaştırarak belki Bakanlığımızın da daha fazla sayıda bütçe ayırmasını temin ederek buzlarımızı kurtarmak için çok önemli bir çalışmayı neticelendirmiş olacağız bununla birlikte eksik kalan kısım aslında eğitim eğitim meselesi de bizim stratejik eylem planında altını çizerek ortaya koyduğumuz çok önemli bir konu biz şu ana kadar 6000’in üzerinde Üretici ve öğrenciye tarımsal üretim su verimliliği çevre olan duyarlılık gıda israfı gibi başlıklarda şu ana kadar birebir eğitim çalışmalarımızı tamamladık yaptık anket sonuçlarından elde ettiğimiz eksiklikleri de not alarak o eksikliklere yönelik köylerde üreticilerimize bizzat yerinde hem teorik hem uygulamalı eğitim çalışmalarımızı bundan sonra da hızlandırma gayreti içerisinde olacağız stratejik eylem planımızı bu da önemli bir başlığı bunun dışında hayvancılık ekseninden bahsettik merkezimiz hayvancılık ama bitkisel üretimimiz de aslında burada hayvancılığı destekler mahiyette dolayısıyla yem bitkileri ile ilgili mevcut fotoğrafı çektiğimiz de karşımıza çıktı ilimizdeki mevcut 301.000 büyükbaş hayvan ve 140.000 küçükbaş hayvan toplamında evet altı ay gibi bir süre meradaotlayarak yem konusunda ciddi bir maliyet oluşturmuyor bu hayvanlarımız bize ama altı ay ikinci altı ay hayvanlarımız kapalı mekanda iken mecburen yenmek durumundalar işte bu yem ihtiyacını hesapladık mevcutta 500.000 ton civarında mevcut hayvana yetecek yem miktarı olması gerekirken Ardahan ilinin üretim alanlarında bunun yarısı kadar 250.000 ton civarında yem bitkisi üretiminin gerçekleştiğini rakamsal olarak ortaya koyduk demekki üretim alanlarımız bir verimliliği arttırmak için bir çaba içerisinde olacağız iki ekilmeye atıl kalan tarım arazilerimiz de ekilmesini ve üretime kazandırılmasını sağlayacağız bunun için özel idare kaynaklarımız Bakanlığımızın imkanları dap idaresi gibi kalkınma ajanslarının da desteğini alarak özellikle verimliliği arttırmayı sağlayacak türleri öne çıkararak bu tohumları üreticilerimize mümkün olduğunca bebe şeklinde dağıtmayı planlıyor böylece bitkisel üretimindeki eksikliği de tamamlayarak hayvancılıkdaki ihtiyaç duyulan o açığı da bu şekilde kapatmayı planlıyoruz stratejik eylem planlarımızı bu birkaç ana başlık üzerinde şekillendirdik aslında ne durumda olduğumuzu biliyoruz ne yapmamız gerektiğini de ortaya koyduk ve bununla ilgili de somut adımları atmak üzere bir plan tasarladık bu planın içerisinde hangi kurumun hangi konuda ne görevi olduğunu da aslında belirtmiş olduk eksik kalmasın tamamlayalım yine eksiklerimizden bir tanesi meralarımız meralarımızın daha verimli şekilde tanımlanmasını sağlayacak altyapı destekleme tedbirlerini de ilk kurumların ortaklığında hayata geçirmeyi planlıyoruz