HOÇVANLI KIZLARIN YİTİK HAYATLARI

1970 li yıların ihtilalli günlerinin, memlekette hüküm sürdüğü o sefalet yılarında beklide Türkiye’nin hiç bir yeri Ardahan’ın  Hoçvan bölgesi kadar etkilememişti.  Hoçvan halkı,  küçük yaşlardaki  kız çocuklarını, evlilik kılıfı altında parayla batı ilerinde gelen yaşlı ve özürlü insanlara satmak zorunda bırakılmıştı. Ancak yinede bir çok ünlü isim yine bu yörede çıkmıştır. Bunlardan biride sanatçı Hülya Avşardır.

Geçmişin karanlık sayfalarını çevirdiğimizde dram içinde dramla karşılaştık. Halk o yılarda bilinçli olarak fakir ve eğitimsiz bırakılıyordu. Dış güçlerin ülke yönetiminde aktör oldukları yılardı. Hoçvan  coğrafi konumu bakımında da  verimsiz bir yer olduğunda, hem cahil, hemde fakir bırakılmış halk, kadın simsarlarının tuzağına kolayca düşmüştüler. 12 ile 16 yaş aralığındaki kız çocuklarını okutmak yerine (zaten isteseler de böyle bir imkanları yoktu) kadın ticaretiyle ilgilenen  aracılar vasıtasıyla, batı ilerinde getirtilen özelikle Afyon, Manisa, Aydın, Kayseri, Yozgat, Kütahya ve Niğde gibi ilerde, çoğu özürlü olmak üzere, karısı ölmüş veya boşamış 50 yaş üstü ve hatta 80 yaşlarında erkeklere bile para karşılığında evlendirildiğini yörede yaşayan ve de bizzat olayın kahramanlarından  öğreniyoruz..

Benzerine ancak İslamiyet öncesi cahiliye döneminde rastladığımız bu tür olaylar elbette  toplum vicdanında büyük yaralar oluşturmakla beraber halada bu yaraların iyileştirilmediğini görmekteyiz.  Uzak diyarlara gönderilen bu sabilerden bir çoğunda bir daha haber alınamadı, bir çoğununda zaten soranları olmadı. Bir mal, bir eşya gibi elde çıkartılan sayıları yüzleri, hata binleri bulan bu kız çocukları içinde baba evine  ziyarete dönenler ise sadece bir elin parmakları kadar. Ziyarete geldikleri baba ocağının yerinde olmadığını görenlerde oldu. Bazılarının anne, babası ve hata kardeşleri çoktan bu dünyada göç etmiş, yerini yeğenler almış.

Gittiklerinde birer çocuk olan bu kızlar, şimdilerde artık yaşlı birer teyze konumunda. Hayat hikayelerini ve şahit oldukları sıladaki arkadaşlarının hayatlarını anlattıkları zaman da buna yürek dayanmıyordu.  Batıda bir ilde evli olan, A.B’nin anlattıklarına göre  yaşadığı köyün komşu köyde evli olan,  aynı zamanda da çocukluk arkadaşı olan H.K ‘nin hikayesini anlatırken hüngür hüngür ağlıyordu. H.K ‘nin kocası 70 yaşlarında olan sürekli içki içen Ayaş biri kendisi çalışmaz, tarlada, tütünde, zeytinde H.K’yi çalıştırmış. Bununla da kalmamış her Allahın günü dövmüş, baskı ve işkenceler sonucunda akli dengesini yitiren H.K ortalığa düşmüş babasını aramış, gelene gidene babasını sormuş. Bu insanlıkta nasibini almayan kocası, ‘’sen benim malımsın çalışmak zorundasın ben çuval dolusu parayla seni satın almışım’’deyip zavallı kadını zincire vurmuş. Bu   zavalı insan köpek kulübesinde aylarca zulüm görüyor. Daha fazla dayanamayıp ayaklarında  zincirliyken hayata gözlerini yumuyor. (Bu hikayenin özeti, ayrıntılara  yürekli insanların yüreği dayanmaz)
İşin başka bir acı boyutu ise o köyün halkı bu bütün olan biten olaylar karşısında tepkisiz kalmalaıdır.
A.B’nin anlatımlarında anladığımız kadarıyla bu hayatta maruz bırakılan kızların hiç birinin okuma yazması olmayışı savunmasız kalmalarının en önemli etmenlerden biri olduğunu görüyoruz. Kendisininde ruhsal ve fiziki şidete maruz kaldığını, bu yüzdende beyin damarlarında çatlaklar oluştuğunu, kalp ve tansiyon hastası olduğunu söyleyerek  hala tedavi gördüğünü belirti. 14  yaşında zorla evlendirildiğini şu anda 54 yaşında olduğunu ve kırk  yıl sonra  baba ocağını ziyarette geldiğini söyledi. Ancak ne annası, ne babası, nede kardeşlerinin bir kaçı hayata olmadıklarını yeni öğrendiğini ifade etti. Anadili olan kürtçeyi ise tamamen unutuğunu, kendisini tamamen bir yabancı gibi hissetiğini belirti.